بسیـاری معتقدند دایناسورها ۶۵ مـیلیون سال پیش درون اثر اصابت یک شـهاب سنگ بـه زمـین منقرض شدند، کانال تلگرام دایناسور اما حقیقت این هست که این حیوانات عجیب که تا ۷۰۰ هزار سال بعد از این واقعه روی کره زمـین زندگی مـی د.در این نوشته کـه از سایت تلگراف ترجمـه شده، بعضی از حقایق جالب درون مورد دایناسورها را بیـان مـی کنیم.
آوکاسورس(Aucasaurus)
آوکاسورس(به معنی سوسمار آوکا) آبلی سوریدی با ۵ متر طول و ۷۰۰ کیلوگرم وزن بود کـه ۷۸ که تا ۸۳ مـیلیون سال پیش درون اواخر کرتاسه درون آرژانتین مـی زیست .این جانور از روی سنگواره اسکلت نسبتآ کاملی کـه از آن پیدا شده هست شناخته مـی شود .
کونکاونیتور(Concavenator)
کونکاونیتور این کارکارودونتوسورید ۶ متری کـه ۱۲۵ که تا ۱۳۰ مـیلیون سال پیش درون جنوب اروپا زندگی مـی کرد ، یکی از آخرین کارنوسور های کشف شده هست . کانال تلگرام دایناسور ظاهرآ اسپاینوسور ها تنـها تروپودهایی نبوده اند کـه تیغ های عصبی بر آمده داشته اند ، بلکه بسیـاری از کارکارودونتوسورید ها و نیز کونکاونیتور و آکروکانتوسورس صاحب چنین کوهانـهایی بوده اند.نکته مـهم دیگری کـه با کشف این دایناسور به منظور ما مشخص شد ، این بود کـه حتی تروپودهای غول پیکری مثل کارنوسورها نیز پرهایی ابتدایی و خار مانند و احتمالآ کرکپر های ظریفتری داشتند .
آلتیرینوس(Altirhinus)
آلتیرینوس(به معنی بینی بلند) دایناسور ارنیتوپود گیـاهخوار از خانواده هادروسورید ها بوده هست . کانال تلگرام دایناسور این دایناسور درون دوره کرتاسه و ۱۲۰ که تا ۱۰۰ مـیلیون سال پیش درون آسیـا مـی زیست . سنگواره این دایناسور درون سال ۱۹۹۸ توسط دیوید نورمن و در خورندخ ، دراگانوو (در استان گبی شرقی) درون جنوب مرکزی مغولستان پیدا و نامگذاری شد . این دایناسور از روی ۵ بخش از اسکلتش و ۲ جمجمـه یـافت شده شناخته مـی شود . این دایناسور ۷ که تا ۸ متر طول ، ۲ متر ارتفاع که تا کفل و ۴ تن وزن داشت . آلتیرینوس یک منقار بلند روی پوزه گردش داشت و یک زائده مـیخ مانند روی هر شستش داشت . احتمالآ این دایناسور با بینی بزرگش حس بویـایی خوبی داشته هست . این دایناسور مـی توانسته هست روی دوپا راه برود یـا روی چهارپا بـه چرا مشغول باشد . دستان این دایناسور کمـی از پاهایش بلند تر بودند .
باریونی(Baryonyx)
باریونی(به معنی پنجه سنگین)، یک دایناسور تروپود گوشتخوار از خانواده اسپاینوسوریدها مربوط بـه دوره کرتاسه پیشین مـیباشد. این جانور ۱۳۰ که تا ۱۲۵ مـیلیون سال پیش مـیزیسته کـه حدود ۸.۵ که تا ۱۰ متر طول و ۱۷۰۰ کیلوگرم وزن داشتاست. این دایناسور آروارههای کروکودیل مانند و بدنی تسمـه مانند داشت. دانشمندان فکر مـی کنند کـه این دایناسور با استفاده از چنگالهای قلاب مانند خود و دستانش از آب ماهی مـی گرفته هست . سنگواره باریونیدر اسپانیـا و پرتغال کشف شدهاست و در سال ۱۹۸۶ بـه وسیله چاریگ نامگذاری شد. گونـه خاص این جنس باریونیوالکری نام دارد.
آمفی سیلیـاس(Amphicoelias)
آمفی سیلیـاس دایناسوری سوروپودومورف از خانواده دیپلودوکوید ها بوده هست که ۱۱۵ که تا ۱۵۰ مـیلیون سال پیش درون آمریکای شمالی مـی زیسته هست . این دایناسور شاید بزرگترین جانوری باشد کـه روی زمـین راه رفته هست . گرچه نمونـه خیلی کاملی از این دایناسور بدست نیـامده مقایسه اندازه مـهر های آمفی سیلیـاس با دیپلودنشان مـی دهد کـه آمفی سیلیـاس ۶۰ متر طول و در حدود ۱۰۰ که تا ۱۵۰ تن وزن داشته هست .
گالیمـیموس(Gallimimus)
گالیمـیموس (به معنی تقلیدکننده خروس)، یک دایناسور تروپود گوشتخوار مربوط بـه دوره کرتاسه پسین مـیباشد کـه ۷۰ مـیلیون سال پیش مـیزیست. سنگواره این دایناسور درون صحرای گوبی مغولستان کشف شدهاست و در سال ۱۹۷۲ بـه وسیله اوسمولسکا نامگذاری شد.گونـه خاص این جنس گالیمـیموس بوللتوس نام دارد. تخمـین زده مـی شود این دایناسور مـی توانسته هست ۶۰ کیلومتر درون ساعت بدود .
اوویرپتور(Oviraptor)
اوویرپتور(به معنی تخم ربا) ، یک دایناسور تروپود همـه چیز خوار دوپا مربوط بـه دوره کرتاسه پسین مـیباشد کـه در ۷۵ که تا ۸۵ مـیلیون سال پیش مـیزیست. این دایناسور ۲ متر طول ، ۱ متر ارتفاع و ۲۰ که تا ۳۰ کیلوگرم وزن داشت. سنگواره این دایناسور درون آسیـا(مغولستان) کشف شدهاست و در سال ۱۹۲۴ بـه وسیله هنری اسبورن نامگذاری شده است. گونـه خاص این جنس اوویرپتور فیلوسرانتوپس نام دارد.اوویرپتور، دایناسوری با سری طوطی مانند،پوزه ای بی دندان،انگشتانی بلندو پاهایی دراز بود و احتمالآ پر نیز داشته است. سنگواره این دایناسور را درون کنار تعدادی تخم یـافتند و تصور د کـه بخاطر شکل منقار این دایناسور این تخمـها غذای او بوده هست و بـه همـین علت نام وی را تخم ربا گذاشتند . اما بعد ها متوجه شدند کـه این دایناسور کـه نر هم بوده روی تخم ها خوابیده بوده هست تا جوجه ها سر از تخم درون بیـاورند .شکل منقار البته حاکی از این هست که این دایناسور از مـیوه های سفت ، تخم ها و احتمالآ نرم تنان صدفدار تغذیـه مـی کرده است.
جیگانوتوسورس(Giganotosaurus)
جیگانوتوسورس (به معنی سوسمار غول پیکرجنوبی)، یک دایناسور گوشتخوارمربوط بـه دوره کرتاسه مـیانی مـیباشد کـه در ۹۷ مـیلیون سال پیش مـیزیست. سنگواره این دایناسور درون پاتاگونیـا، آرژانتین کشف شدهاست و در سال ۱۹۹۴ بـه وسیله کوریـا و سالگادو نامگذاری شد.گونـه خاص این جنس جیگانوتوسورس کارولینی نام دارد.
ولاسیراپتور(Velociraptor)
ولاسیراپتور تروپودی با ۱.۸ متر طول ، ۱ متر ارتفاع و ۱۵ کیلوگرم وزن بود کـه در دوره کرتاسه درون آسیـا (مغولستان) مـی زیست . این دایناسور سری باریک با چشمانی رو بـه جلو داشته کـه به او کمک مـی کرده دقیقتر روبه روی خود را ببیند.چنگالهای درون دستها و پاها و داشتن پاهای بلند و قوی کـه به آن توانایی سرعت زیـادی را مـی داده سبب شده کـه این جانور یک درنده ی تمام عیـار باشد.دانشمندان فسیل این دایناسور را درون حالی یـافتند کـه با یک پروتوسراتوپس(سراتوپسین گیـاهخوار) گلاویزشده بود . فسیل این دایناسور درون سال ۱۹۲۴ کشف گردید .
ینونیکوس(Deinonychus)
دینونیکوس(به معنی چنگال ترسناک) درومائوسوریدی ۳متری (با احتساب دم)بود کـه ۱۰۰ که تا ۱۱۰ مـیلیون سال پیش درون اواسط دوره کرتاسه درون غرب آمریکا مـی زیست . این دایناسور بسیـار شبیـه بـه پرندگان و از خویشاوندان نزدیک آنـها محسوب مـی شود . این دایناسورها پر هم داشته اند اما قادر بـه پرواز نبوده اند زیرا بازو هایشان آن قدر کوچک بوده هست که نمـی توانسته بال باشد و شاید این پرها بدرد گرم بدن جانور مـی خورده هست . استخوانـها درون این دایناسور سبک و توخالی بوده هست . این جانور قادر بـه دویدن و پ بوده هست . آنـها حیواناتی چابک و فعال و احتمالآ خونگرم بوده اند . روی پاهای عقب این جانور چنگالهای بزرگ و کشنده ای بـه طول ۱۲ سانتی متر وجود داشت . جانور از این چنگالها به منظور پاره گوشت شکارش استفاده مـی کرده هست . سنگواره تعدادی دینونیدر حال شکار یک دایناسور گیـاهخوار بزرگ (تنونتوسورس) پیدا شده هست احتمالآ آنـها گروهی بـه شکار مـی رفته اند .
اسپاینوسورس(Spinosaurus)
اسپاینوسورس یـا دایناسور تیغی، کـه برخی آن را اسپینوزوروس هم تلفظ مـیکنند، بزرگترین دایناسور گوشتخوار ساکن بر روی زمـین بودهاست. این دایناسور حتی از تی رو ژیگانوتوسورس نیز بزرگتر بودهاست. بـه طوری کـه طول آن بـه ۱۴ که تا ۱۶ متر و بلندی آن بـه ۶ متر مـیرسیدهاست و وزن آن نیز ۱۰ تن بودهاست.البته این موضوع کمـی عجیب هست زیرا درون دوره های مختلف دیرینـه شناسی معمولا تنـها یک گوشتخوار بزرگ وجود دارد ولی درون زمان این دایناسور وجود دایناسوری بـه بزرگی تیرانوسورس کمـی با گفته های ما متناقض هست که این طور توجیـه مـیشود کـه شکار های این دایناسور با شکار های تی رکاملا متفاوت هست ،برای مثال این دایناسور ماهی و تروسور مـیخورده درون حالیکه شکار تی رمعمولا آنکایلوپلها بزرگ بوده است.واژه اسپینوسور از دو واژه (spine) بـه معنای تیغ و خارو (saurus) بـه معنای مارمولک تشکیل شدهاست.اولین مشخصه مـهمـی کـه دیرینـه شناسان توسط آن این جاندار را مشخص مـیکنند شکل جمجمـه و صفحه بادبانی شکل ایجاد شده بر روی کمر این جاندار است.که ابتدا بـه شرح این دو مشخصه مـیپردازیم: کانال تلگرام دایناسور ستون فقرات درون اسپینوسورس بـه طرف بیرون گسترش یـافتهاند و ساختاری بادبانی شکل بوجود آوردهاند.طول این تیغه های عصبی بـه دو متر مـیرسیدهاست.و محتمل ترین دلیل به منظور بوجود آمدن این تیغه ها انتخاب است. واینگونـه توضیح مـیدهند کـه هر نری دارای بادبان بلندتری بود از شانس انتخاب بیش تری توسط جنس ماده برخوردار بوده است. آرواره و جمجمـه آن کـه در سال ۲۰۰۶ منتشر شدهاست نشان مـیدهد کـه اسپینوسورس یکی از بزرگترین و درازترین جمجمـهها را درون دایناسورهای گوشتخوار داشته است.طول این جمجمـه درون حدود ۱۷۵ سانتی متر مـیباشد واین جمجمـه بـه پوزهای باریک ختم مـیشودیک تاج کوچک هم درون بین دو چشم آن وجود دارد.یـافته های زمـین شناسی و تحقیقات درون پراکنش این خانواده از دایناسور ها(اسپاینوسورها)نشان مـیدهد این دایناسور ابتدا از شمال آفریقا و اروپا بـه سمت شرق آسیـا رفته و در کل آمریکای جنوبی پخش شده اند. اسپینوسورس درون دوران کرتاسه و در حدود ۱۰۰ مـیلیون سال پیش زندگی مـیکردهاست.اگر چه اسپینوسور بـه دلیل اندازه آن و داشتن ساختار بادبانی شکل درون بالای ستون مـهره هاوجمجمـه دراز دایناسوری شناخته شده به منظور علاقه مندان بـه دایناسورها مـیباشد ولی بیشتر بـه خاطر تخریب بقایـای آن شناخته مـیشود. بجز دندانها و بخشهای جمجمـه آن اثر زیـادی از استخوان های اسپاینوسورس به منظور ما باقی نمانده است. بعلاوه فقط جمجمـه و ستون فقرات آن تشریح شد و اثری از استخوانهای دست یـا پای آن پیدا نشدهاست ولی مـیتوان فرم دست ها و پاهای آن را باتوجه بـه فرم استخوان دیگر اعضای خانواده اسپاینوسور ها مانند سوکومایمس و برایونیحدس زد.در این خانواده معمولا انگشت دوم دست از انگشت های سوم و چهارم رشد بیشتری پیدا کرده و بزرگ تر شده است.
تریسراتوپس(Triceratops)
تریسراتوپس،یـا سهشاخچهره، دایناسوری شاخدار و گیـاهخوار از دوره کرتاسه مـیباشد.نام تریسراتوپس از کلمـه یونانی -tri/τρι بـه معنی سه و کلمـه یونانی ceras/κέρας بـه معنای شاخ و کلمـه یونانی -ops/ωψ بـه معنای صورت گرفته شده و به معنای سه شاخ صورت است.تریسراتوپس یک دسته منقرض شده از دایناسورهای شاخدار علفخوار بودند کـه در طی مرحله آشکوب دوره کرتاسه پسین از دورهٔ کرتاسه پسین زندگی مـیکردهاند. (حدود ۶۸ که تا ۶۵ مـیلیون سال قبل (mya) درون آمریکای شمالی).تریسراتوپس یکی از آخرین دایناسورها بوده کـه قبل از رویداد عظیم انقراض دوران سوم کرتاسه تکامل یـافتند. وجود یک یقیـه بزرگ استخوانی و سه شاخ روی بدن چهارپای بزرگش، و شباهتهایش با کرگدن های امروزی، باعث شده تریسراتوپس یکی از شناختهترین دایناسورها باشد. احتمالا تریسراتوپس از دو شاخ بلندش بعنوان سلاح درون برابر تیرانوساروس و عشقبازی (مانند گوزن) و چیره شدن بر رقبا استفاده مـیکردهاست.این دایناسور روی چهارپای محکم و ستون مانندش راه مـیرفتهاست. بخصوص دو پای جلوییاش قوی تر بودند چون حتما وزن سر بسیـار سنگیناش را تحمل مـید. تریسراتوپسها بزرگترین دایناسورهای سه شاخ بودهاند کـه احتمالا درون دستههای بزرگ، مانند فیل های امروزی، زندگی مـید.تخمـین زده مـیشود کـه تریسراتوپس حدوداً ۷٫۹ که تا ۹ متر طول، ۲٫۹ که تا ۳ متر ارتفاع و ۶٫۱ که تا ۱۲ تن وزن داشتند.
آلوساروس(Allosaurus)
آلوساروس(به معنی سوسمار دیگر) تروپودی با ۱۲ متر طول ، ۵ متر ارتفاع و ۲ تن وزن بود کـه ۱۳۵ که تا ۱۵۳ مـیلیون سال پیش درون اواخر ژوراسیک درون ایـالات متحده آمریکا و تانزانیـا مـی زیست . این دایناسور کـه روی دو پا راه مـی رفت مـی توانست دایناسور هایی مانند دیپلودوو استگوساروس را شکار کند . این دایناسور دندانـهایی ۱۰ که تا ۱۵ سانتیمتری داشت کـه مانند خنجر بود و در کناره های آن دندانـه داشت و بعلت خمـیدگی اش مانع از فرار ط از آرواره اش مـی شد .
ایگوآنودون(Iguanodon)
ایگوآنودون بـه معنای دندان ایگوانا، دایناسوری ارنیتوپود و گیـاهخوار از دوره کرتاسه مـیباشد. این جانور ۱۳۰ که تا ۱۲۰ مـیلیون سال پیش مـیزیسته است.ایگوانودون دایناسوری گیـاهخوار، یک دسته از دایناسورهای پرندهپا هستند کـه به طور تقریبی بین هیپسیلودونتیس سریع دوپای و دایناسورهای منقار اردکی زندگی مـید. شناسهٔ بارز آنها شست دست بزرگشان بوده کـه برای مقابله با دشمنانشان از آن استفاده مـید و روی هر انگشت شصتش یک عضو مـیخی استوانـهای داشت.ایگوانودون درون سال ۱۸۲۲ (مـیلادی) کشف شد و بوسیله زمـین شناس انگلیسی گدئون مانتل درون سال ۱۸۲۵ (مـیلادی) نامگذاری شد. ایگوانودون دومـین دایناسوری هست که بعد از مگالوساروس نامگذاری شدهاست. انواع زیـادی از ایگوانادونهای نام گذاری شده از دوره کیمبرجین که تا دوره سنومانین از آسیـا ، اروپا و آمریکای شمالی سن یـابی شدهاند.ایگواندون یک گیـاهخوار عظیم هیکل بوده کـه با دوپا یـا چهار پا مـیتوانسته حرکت کند مشـهورترین گونـه پریسارتنیس بوده کـه برآورد شده حدود ۳/۸ تن وزن ۱۰ متر طول (بزرگسالان ۱۳ متر طول) داشتند، البته گونـههای دیگر خیلی بزرگ نبودند.
پاکیکفالوساروس(Pachycephalosaurus)
پاکیکفالوساروس(به معنی سوسمار سخت سر) دایناسوری گیـاهخوار دوپا بود بـه طول ۸ متر ، ارتفاع ۶ متر و ۳ تن وزن کـه ۷۶ که تا ۶۵ مـیلیون سال پیش درون اواخر دوره کرتاسه درون ایـالت متحده آمریکا درون کانادا مـی زیست . دندانـهای مسطح خمـیده و دندانـه دار داشت کـه با آن مواد گیـاهی را مـی خورد . درون سال ۱۹۴۳ توسط براون و شلایکجر نامگذاری شد .
پاراسارولوفوس(Parasaurolophus)
پاراسارولوفوس(شبه سارولوفوس) هادروسوریدی بود کـه ۱۱ متر طول ، ۵.۲ متر ارتفاع و ۳۵۰۰ کیلوگرم داشت و ۷۶ که تا ۷۴ مـیلیون سال پیش درون اواخر دوره کرتاسه درون ایـالات متحده آمریکا ، کانادا مـی زیست . این دایناسور مـی توانست روی دو پایش و روی چهارپا راه برود . او با آرواره منقاردارش کـه درون آن دندانـهایی نیز قرار داشت برگ درختانی مانند کاج سوزنی را مـی توانست بخورد.
مارشوساروس(Marshosaurus)
مارشوساروس(به معنی سوسمار (اتنیل چارلز) مارش) تروپودی ۶ متری بود کـه ۱۴۲ که تا ۱۵۴ مـیلیون سال پیش درون اواخر دوره ژوراسیک درون ایـالات متحده آمریکا مـی زیست . این دایناسور از روی قسمتی از جمجمـه و پسا جمجمـه ای اش شناخته مـی شود . این دایناسور درسال ۱۹۷۶ توسط مدسن نامگذاری شد .
آپاتوساروس(Apatosaurus)
آپاتوساروس(به معنی سوسمار فریبنده) سوروپودی ۲۱ متری بود کـه ۱۴۵ که تا ۱۵۴ مـیلیون سال پیش درون اواخر ژوراسیک درون ایـالات متحده آمریکا مـی زیست . این دایناسور توسط مارش درون سال ۱۸۷۷ نامگذاری شد .
یوپلوسفالوس(Euoplocephalus)
یوپلوسفالوس یـا زرهکلّه یکی از بزرگترین دایناسورها از خانوادهٔ آنکیلوسورین هست و اندازهٔ آن مانند یک فیل کوچک است. یوپلوسفالوس ۶ متر قد و نزدیک ۲ تن وزن دارد. تمام سر و بدن یوپلوسفالوس از زره تشکیل شدهاست. وسیلهٔ دفاعی او درون برابر دشمنانش دمش است.معنی نام علمـی این جانور «دارای سری با زره خوب» است.
پیناکوساروس(Pinacosaurus)
پیناکوساروس(به معنی سوسمار تخته پوش) دایناسور آنکیلوسورید بود کـه ۵ متر طول ، ۳ متر ارتفاع و ۱ تن وزن داشت کـه ۷۵ که تا ۸۱ مـیلیون سال پیش درون اواخر کرتاسه درون جمـهوری خلق چین ، مونگولیـا مـی زیست . تعدادی از سنگواره های پیناکوساروس های جوان با هم پیدا شده اند . این دایناسور درسال ۱۹۳۳ توسط گیلمور نامگذاری شد .
گاستونیـا(Gastonia)
گاستونیـا (به معنی گاستونیـا)، یک دایناسور گیـاهخوار آنکیلوسورید مربوط بـه دوره کرتاسه پیشین مـیباشد کـه در ۱۲۶ که تا ۱۲۵ مـیلیون سال پیش مـیزیست. سنگواره این دایناسور درون آمریکای شمالی کشف شدهاست و در سال ۱۹۹۸ بـه وسیله جی.کرکلند نامگذاری شد. گونـه خاص این جنس گاستونیـا بورگی نام دارد.
آلبرتاسراتوپس(Albertaceratops)
آلبرتاسراتوپس(به معنی شاخ چهره آلبرتا) یک دایناسور سراتوپسین ۷متری بود کـه ۷۵ که تا ۸۰ مـیلیون سال پیش درون اواخر کرتاسه درون ایـالات متحده امریکا ، کانادا مـی زیسته هست . این دایناسور از روی جمجمـه خوب حفظ شده اش و یک استخوان کامل کـه در سال ۲۰۰۱ درون مونتانا کشف شد ، شناخته مـی شود . او شاخهای بلندی رشانی اش داشت کـه شبیـه بـه دیگر دایناسور های خانواده فرعی سنتروسورین ها نبود .
استایراکوساروس(Styracosaurus)
استایراکوساروس(به معنی سوسمار مـیخدار) دایناسور سراتوپسین ۵.۵ متری بود کـه ۷۰ که تا ۷۶ مـیلیون سال پیش درون اواخر کرتاسه درون ایـالات متحده آمریکا ، کانادا مـی زیست . این دایناسور درون سال ۱۹۱۳ توسط لمب نامگذاری شد .
اکروکانتوساروس(Acrocanthosaurus)
آکروکانتوساروس(به معنی سوسمار دارای برآمدگی بلند پشتی) تروپودی ۱۲ متری بود کـه ۱۰۵ که تا ۱۱۵ مـیلیون سال پیش درون اوایل دوره کرتاسه درون ایـالات متحده آمریکا ، کانادا مـی زیسته هست . این دایناسورز درون سال ۱۹۵۰ توسط استوال و لنگستون نامگذاری شد .
پلوروساروس(Pelorosaurus)
پلوروساروس(به معنی سوسمار غول پیکر) سوروپودی تقریبآ ۲۵ متری بود کـه ۱۲۵ مـیلیون سال پیش درون اوایل کرتاسه درون انگلستان مـی زیست . این دایناسور درون سال ۱۸۵۰ توسط منتل نامگذاری شد .
ملانوروساروس(Melanorosaurus)
ملانوروساروس(به معنی سوسمار (کوه) سیـاه) از اولین سوروپود ها بود و ۱۲ متر طول داشت . این دایناسور همـه چیزخوار ۲۲۱ تا۲۲۷ مـیلیون سال پیش درون اواخر دوره تریـاس درون آفریقای جنوبی مـی زیست . این دایناسور درسال ۱۹۲۴ توسط هاتون نامگذاری شد .
ایزیساروس(Isisaurus)
ایزیساروس(به معنی سوسمار آی اس آی(موسسه آماری هند)) دایناسوری سوروپود بود کـه ۷۱ که تا ۶۵ مـیلیون سال پیش درون اواخر کرتاسه درون هند مـی زیست . این دایناسور بسیـار شبیـه بـه زرافه های امروزی بود . درون مدفوع این دایناسور قارچ یـافت شده هست . این دایناسور توسط جین و باندیوپادهیـای درون سال ۱۹۹۷ نامگذاری شد .
[انواع دایناسورها - آسمونی - asemooni.com کانال تلگرام دایناسور]
نویسنده و منبع | تاریخ انتشار: Sun, 22 Jul 2018 03:35:00 +0000